Praktyczne porady spadkowe

Każda osoba, która dziedziczy spadek w Polsce powinna wiedzieć, iż sprawa o stwierdzenie nabycia spadku po polskim spadkodawcy jest prowadzona przez polski sąd spadku w okręgu, gdzie spadkodawca miał stałe miejsce zamieszkania przed śmiercią. Zazwyczaj jest to miejsce, gdzie spadkodawca zmarł.

Wynika to z art. 628 kodeksu postępowania cywilnego, który traktuje o właściwości miejscowej sądu w sprawach spadkowych. Zgodnie z tym przepisem: „Do czynności w postępowaniu spadkowym, które należą do zakresu działania sądów, wyłącznie właściwy jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.”.

Druga istotna kwestia jest taka, że spadkobiercy nie muszą stawić się osobiście w sądzie w Polsce. Istnieje możliwość załatwienia wszystkich formalności spadkowych zdalnie przy użyciu urządzenia umożliwiającego porozumiewanie się na odległość i wyposażanego w kamerę (np. tablet, komputer, smartphone).

Powyższe jest skutkiem pandemii Covid-19, która zmieniła polską praktykę sądową. Polski wymiar sprawiedliwości uległ wielu przeobrażeniom, czego wyrazem jest między innymi możliwość przeprowadzania rozpraw zdalnych.

Po trzecie, aby wszcząć w Polsce sprawę o stwierdzenie nabycia spadku konieczne jest zgromadzenie aktów stanu cywilnego, w tym aktów urodzenia (w przypadku mężczyzn-spadkobiorców) oraz aktów małżeństwa (w przypadku kobiet-spadkobiorców, które zmieniły swoje nazwisko).  Dokumenty te muszą być w oryginale i nie podlegają zwrotowi po zakończeniu postępowania spadkowego.

Dowody z aktów stanu cywilnego mają charakter szczególny i jak wynika z art. 3 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych. Zasada wyłączności dowodowej tych aktów oznacza, że tylko na ich podstawie i przy uwzględnieniu ich brzmienia możliwa jest „identyfikacja rodowa” zgłaszających się spadkobierców ustawowych ze spadkodawcą. Akty stanu cywilnego nie mogą być zastąpione przez inne dowody – taką zasadę prawa przyjął polski Sąd Najwyższy uchwałą z dnia 24.10.2001 roku, sygn. akt III CZP 64/01, postanowienie SN z dnia 16.112016r., I CSK 807/15).

Po czwarte, aby postępowanie spadkowe w Polsce zakończyło się szybko i sprawne konieczne jest posiadanie adresów wszystkich potencjalnych spadkobierców w sprawie oraz podanie tych adresów sądowi spadkowemu, aby mógł ich poinformować, że taka sprawa została wszczęta przed sądem.

Wreszcie, warto wiedzieć, że w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku sąd spadku co do zasady nie zajmuje się podziałem odziedziczonego majątku w Polsce. Postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku stanowi natomiast dokument, który umożliwia wszczęcie przed sądem działowym drugiej sprawy tj. sprawy o podział majątku odziedziczonego. Taki bieg sprawy będzie miał jednak miejsce tylko wtedy, kiedy spadkobiercy nie dojdą do porozumienia co do podziału odziedziczonego majątku – np. brak zgody wszystkich spadkobierców na sprzedaż odziedziczonego mieszkania, brak zgody wszystkich spadkobierców na wypłatę pieniędzy z polskiego konta bankowego. Sąd działowy w postępowaniu o dział spadku, może przyznać nieruchomość jednemu ze spadkobierców, który następnie dokona spłaty na warunkach, jakie ustali sąd. O tym, kto przejmie nieruchomość, i jakie będą warunki spłaty innych spadkobierców, ustala się na podstawie sytuacji faktycznej wszystkich spadkobierców, a także opinii biegłych powołanych w sprawie.

adw. dr Joanna Susło

E-mail: [email protected]

Tel. WhatsApp 24/7: + 48 668 841 990

SOS-Legal-Law-Firm

spadek, sąd spadku, spadkodawca, kodeks postępowania cywilnego, spadkobiercy, postępowanie spadkowe, Covid-19 a rozprawy zdalne, akty stanu cywilnego, III CZP 64/01, adresy spadkobierców, podział majątku, zgoda spadkobierców, sprzedaż mieszkania, dział spadku, spłata, opinia biegłych